گلیم کناره طرح بته جقه

گلیم سوزنی طرح بته جقه مغان ابعاد ۲۰۰ در ۸۳ سانتیمتر . تار و پود پشم . رنگ گیاهی . در اصطلاح فرش و گلیم به این حدود سایز (کناره) گفته میشود . این ابعاد گلیم استفاده های مختلفی دارد . از جمله برای رومیزی نهار خوری ، رومیزی میز کنفرانس و یا جهت پوشش کف در راهروها و فضاهای باربک و کشیده .

.

بُته‌جـِقّه، نقش سرو خمیده (نشانه فروتنی) که نشانه ایران و ایرانیان است.^[۱] بته جقه نقشی است که در تاریخ هنرهای سنتی همیشه مورد توجه بوده و در تزیین انواع صنایع دستی به ویژه پارچه، قالی و گلیم، کاشی سفال، شال‌بافی، نساجی، خاتم، تشعیر و زربافی، ترمه و پته در اندازه‌ها و اشکال گوناگون سهم زیادی دارد. همچنین به شکل زیوری است که از پر درنا یا کلنگ یا مرغ ماهیخوار سازند و بر کلاه نهند و بیشتر بهادران و دلیران بر سر گذارند.^[۲]

شواهد نشان می‌دهند که درختِ سرو در ایران باستان، سمبلیک بوده و مفهومی معنوی دربرداشته‌است. به نظر می‌رسد که بته‌جقه برداشتی از همین مفهومِ باستانی است.^[۳][۴] این فرض هنگامی قوت می‌گیرد که مفهوم سرو در ادبیات کلاسیک فارسی استمرار یافته[۱] و واژه «بُته» (بوته) به این نقش اطلاق شده‌است. (جقه به معنای پَر است.[۲]) درختِ سرو در ادبیات فارسی، نماد آزادگی و عزت نفس است.[۳]اما در کل نقش سرو و بوته جقه باهم تفاوت دارند اولین آثار مزین به سرو خمیده مربوط به استان‌های یزد، فارس و اصفهان است که امروزه نیز همین مناطق این هنر را زنده نگه داشته‌اند.^{[نیازمند منبع]}

براساس یک سنتِ زرتشتی که توسط دقیقی، شاعر زرتشتی نوشته شده‌است،^[۵] سروِ آزاده توسط زرتشت از بهشت برای گشتاسب، پادشاه کیانی آورده شد و گشتاسپ آن درخت را به‌عنوان یادگاریِ گِرَویستَنَش به آیین زرتشت در کنار نزدیک‌ترین آتشکده در کاشمر در خراسان، کاشت. (این درخت به سرو کشمر معروف است) براساس نزهه القلوب^[۶] کسی که این درخت را کاشت، وزیر گشتاسب و داماد زرتشت، جاماسب بود.^[۷]

اصل و منشأ طرح ایرانی بته جقه را برگرفته از آتش مقدس، به کاج، به نخل، به بادام، به گلابی و هم‌چنین به کیسه چرمی، به شکل مشت بسته و حتی به شیارهایی که برحسب اتفاق رودخانه جومنا در مسیر خود از دره کشمیر به جلگه هندوستان ایجاد می‌کند، تشبیه کرده‌اند. نیز سرآغاز آن را هنر ایلامی–آشوری و سرانجام آن را هنر هخامنشی دانسته‌اند.^[۸]